Dirk Veulemans - Componist
NED | ENG

1/5  Afgewerkte 1ste versie met 34 pijpjes chromatisch
 

2/5  Orgelpijpjes bewerken
 

3/5  Orgelpijpjes bewerken
 

4/5  Orgelpijpjes lijmen
 

5/5  Orgelpijpjes lijmen (detail)
 

34-Toonsorgel

Met het 20-toonsorgel uit het leerlingenproject was de eerste en moeilijkste stap gezet. De volgende stap was het inrichten van een plaats die geschikt was voor het bouwen van een orgel. Het volgen van een bouwcursus voor een draaiorgel was daarbij een logische aanvulling.

Een draaiorgel met 20 houten pijpjes was het kleinste project en zou een mooie eerste stap zijn. De beperkingen die het 20-toonsorgel had laten voelen zorgden ervoor dat de plannen voor dit diatonische orgeltje al meteen werden uitgebreid tot een chromatisch orgeltje met 34 pijpjes.

Elektronisch ipv pneumatisch

Draaiorgels worden pneumatisch gestuurd. Alle sturingen en bewegingen van kleppen en ventielen gebeuren dus met luchtdruk en blaasbalgjes. Voor dit project zouden elektromagnetische kleppen elektronisch gestuurd worden. De muziekcompositie wordt vanuit een midibestand op de laptop naar een elektronisch circuit gestuurd dat op zijn beurt de elektromagneten onder de pijpen aan of uitschakelt

Experimenteren met de design

Bij alle orgels die ik gezien heb, staan de pijpen mooi in volgorde naast elkaar, of symmetrische gespiegeld tegenover het midden. Deze opstelling wordt gekozen vanuit de mechanische beperkingen bij de bouw van een klavier. Ook speelt de traditie hier mee.

Echter bij een elektronisch gestuurd orgel vallen alle beperkingen weg en kunnen de pijpen naar believen gerangschikt worden. Het 34-toonsorgel kreeg een willekeurige rangschikking van de pijpen. Daarvoor werd zelfs Excel ingeschakeld. Uit de Excel-resultaten werd een rangschikking gekozen die naar mijn gevoel ook mooi was.

Zo werd de vorm van het orgel ook een klein beetje in overeenstemming gebracht met de muziek die er op zou gespeeld worden.

Ventilator en magazijnbalg

Voor de luchtdruk werd gebruik gemaakt van een centrifugaal ventilator. Uit de ervaringen met het 20-toons orgel bleek dat het klankresultaat zeer bevredigend was als die ventilator direct op de windlade werd aangesloten.

De windlade is de houten luchtdichte doos waarop de pijpen staan met onder elke pijp een elektromagneet. Deze ervaring leidde tot het weglaten van een magazijnbalg. Dit betekende bovendien een flinke vereenvoudiging van het bouwproces.

34-toons

In 2016 speelde het orgeltje met 34 pijpjes waarbij de windlade rechtsreeks op de ventilator geplaatst werd. Ik heb dit bij het begin van de zomer aan enkele vrienden voorgesteld. Een leuke mijlpaal was dit! Ik zag dit als een kadootje voor mezelf voor mijn 60ste verjaardag enkele maanden eerder

laatste update: 2022.11.08


Gerelateerde pagina's
  Wind
  Fado
  20-Toonsorgel
  64-toons Orgel
  56-toons Orgel
  Orgelmuziek

Alle rechten voorbehouden